Cumhuriyetin 100.yılında Özgürlük ve Caz Müziğinde Özgürlük Anlayışı
“Bağımsızlık ve özgürlük benim karakterimdir.”
Mustafa Kemal Paşa
“Ben ileride öyle bir rejim istiyorum ki padişahlığı savunanlar bile bir parti kurabilmeli.”
Mustafa Kemal Atatürk
Nereden başlasak acaba ?
Görmüş, geçirmiş (realist - idealist) kıdemli bir vatandaşın konuya yaklaşımıyla; görmemiş, geçirmemiş (idealist- ?..) kıdemsiz vatandaşın özgürlük anlayış derecesinin değerlendirmesini, size bırakarak geçiyoruz…
Bir an durup gözümüzün önüne, bilgisayar ekran koruması olan çarpışan balonlar uygulamasını getirelim.
Değişik renklerde birçok balon, birbirleriyle itişe kakışa bir köşeden öbür köşeye özgürce dolanıp duruyor.
Ne var ki hiçbirisi diğerini zedelemeden teğet geçip hareketine devam ediyor.
Ta ki ekran hudutlarına (ANAYASA) dayanasıya kadar …
İşte ÖZGÜRLÜK böyle bir şey bence.
Kendi balonunun içinde, başkalarının balonlarını patlatmaya çalışmadan özgürce savrulmak.
Arife tarif gerekmez derlerse de dünyanın önde gelen entelektüellerinin tartışmalarında ve/veya sözlüklerde Özgürlüğü aramak, sağlam bir zemin oluşturmaya yardımcı olur mu acaba?
Zor dostum zor…
İnsan Nasıl Özgür Olur?
Platon: Öğrenerek
Aristo: Düşünerek
Nietzsche: Kendin kalarak
Camus: Başkaldırarak
Sartre: Eyleme geçerek
İbn Rüşd: Vicdanlı olarak
Farabi: Kalbine kulak vererek
(Alıntı)
Sizce insan nasıl özgür olur?
Tarih, coğrafya, kültür vs. farklılıkları karşınıza dikiliverir bir anda.
Ancak şöyle veya böyle, herkes tarafından uyulması gereken temel dokümanlar yok mu? Var.
Alın size 30 maddelik Birleşmiş Milletler Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi ve 59 maddelik Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi.
En vurgulanması gereken de T.C. Anayasası İkinci Kısım’daki Temel Haklar ve Ödevler.
İşin özeti;
Bu konuda zarf da mazruf da tamam ama UYGULAMA ?
…dediğinizi işitir gibiyim.
Caz Müziğinde Özgürlüğe gelince…
“Jazz is the only unhampered, unhindered expression of complete freedom yet produced in this country.”
Duke Ellington
Önce haddimizi bilelim.
Müzikoloji akademisyenlerinin ve profesyonel caz müzisyenlerinin yorumları başımızın üstüne.
Ama biz, sadece iyi bir okuyucu ve dinleyici olmaya çalışan kıdemli vatandaşız.
Ancak, sahnede gözümüzle gördüğümüz ve kulaklarımızla işittiğimize dayanarak bir şeyler söyleyebiliriz.
“Görmek ve duymak inanmak demektir”
Neticede o sahne performansları bizim için, halk için değil mi?
Neyse uzatmayalım.
Sahnede başka hiçbir tür müzisyen, çok geniş bir özgürlük tayfında cazcılar kadar hem fiziki hem müziki serbestçe dolaşamıyor bence.
İşte, benim favorim olan trio mensuplarının birbirleriyle göz teması yoluyla zamanlı ve aksaksız bir iletişim kurması,
En önemlisi de çaldıkları parça her ne ise onun ana temasının çok şeritli asfaltında, yoldan çıkmadan inanılmaz derecede güzel yorumlar yapmaları
Cazda Özgürlüğün özeti ve temelidir bence…
Toparlayalım, Özgürlük tarih boyunca kutlanmış ve tartışılmış temel insan hakkıdır. Nokta.
“Özgürlüklerimiz nelerdir?” diye sorarsanız:
Çeşitleri saymakla bitmez.
Din ve Vicdan Özgürlüğü, Düşünce Kanaat ve İfade Özgürlüğü, Basın Özgürlüğü, Haberleşme Özgürlüğü, Yerleşme ve Seyahat Özgürlüğü, Toplantı Hak ve Özgürlüğü, Bilim ve Sanat Özgürlüğü vb.
Bu ortamda Caz şunu göstermiştir: ÖZGÜRLÜK sadece bir kavram değildir.
Bir eylemdir.
Müzik dahil, onlarca formda kendi ifadesini bulur.
Bir de kuşlar var Hâkim bey,
Her şeyin başı onlar;
Onlar özgürlüğü koyuyor
İnsanların kafasına
Ahmet Arif
(E) Hv. Org. Ergin Celasin